2022-09-08 20:15:43
Rozmowa
Dary kosmosu. Konkurs dla czytelników
- Natura wszechświata jest prosta, tylko ludzie ją komplikują - przekonuje dr Marek Żbik, geolog i astronom, który w najnowszej książce przybliża świat meteorytów.
- Meteory można znaleźć wszędzie, także na Podhalu. Wiem o kilku znalezionych w Tatrach. Większe szanse jednak będziesz miała, jeśli wybierzesz się gdzieś na pustynię, gdzie meteoryty są dłużej w niezmienionej formie. Mogą tam leżeć już od pół miliona lat i nie wietrzeją, łatwiej je będzie odróżnić od zwykłego kamienia. W Australii do takich poszukiwań świetnie nadaje się Pustynia Nullarbor, gdzie skały są wapienne, więc ciemne meteoryty widać na ich tle z daleka. Dobrym miejscem jest też lodowiec, gdzie na małej powierzchni można znaleźć tysiące meteorytów, bo pełzający lód je kumuluje. A w Polsce polecam żwirownie. Nasz kraj ma charakter polodowcowy, więc meteoryty, które trafiły do nas z lodowcem, dziś można znaleźć właśnie w żwirowniach.
- Ok, powiedzmy, że jadę na pustynię. Co zabrać? I jak odróżnić meteoryt od zwykłego kamienia?
- Zabierz magnes, najlepiej silny, na długiej wskazówce. Najpierw szukamy oczami. Jak zobaczymy coś, co ma otoczkę spalenizny, a czasem jakby palcami rąk umiędloną powierzchnię, wtedy przykładamy magnes. Jeśli go przyciągnie, prawdopodobnie to meteoryt. Wtedy drobny kawałek można rozdłubać i przez szkło powiększające obejrzeć strukturę. Możemy też o szlif poprosić zaprzyjaźnionego geologa. Po resztę wskazówek odsyłam do mojej książki, tam daję bardzo dokładne wskazówki dla zbieraczy meteorytów.
- To nie jest praca naukowa ani podręcznik. Raczej to przewodnik dla amatorów po świecie meteorytów. Z zawodu jestem geologiem. Po wyjeździe do Australii przez lata pracowałem w Muzeum Australii Południowej, w oddziale Meteorytów Grupy Mineralogicznej. Zajmowałem się ich badaniem. Wszystkie meteoryty, które do nas trafiały, badałem i klasyfikowałem. Książka popularnonaukowa, o której mówimy, napisana jest językiem przystępnym, zrozumiałym dla każdego. Czytelnicy znajdą w niej podstawowe informacje, będące wynikiem najnowszych badań naukowych. Znajdą opis wszystkich typów meteorytów, procesy ich powstawania. Jest też trochę historii - także meteorytów znalezionych w Polsce. No i poradnik dla kolekcjonerów.
- Widok tzw. spadającej gwiazdy zawsze wywołuje w nas dreszczyk emocji. A dlaczego meteoryty, czyli pozostałości ciał niebieskich, które spadną na ziemię, fascynują naukowców?
- Meteoryty stanowią jedyne naturalne źródło informacji o składzie drobnych ciał kosmicznych, będących najbardziej pierwotną materią, z której uformowane zostały planety skaliste. To dzięki badaniu ich jesteśmy w stanie zrozumieć początkowe etapy ewolucji Układu Słonecznego i mechanizmy formowania się planet. Mamy w ręce coś, co ma 4,5 mld lat.
Warto pamiętać, że ziemia - podobnie jak inne planety - jest żywą istotą. Kiedyś była młoda, buntowała się, tworzyły się góry. Dziś jest w okresie dojrzałym. To, co widzimy na zewnątrz, to wynik różnych zjawisk zewnętrznych, coś w rodzaju naszych chorób. Oglądamy na jej "ciele" różne rany, blizny.
- Które powstają na przykład po uderzeniu meteorytu...
- Dokładnie, ziemię ranią uderzenia meteorytów. Są one także dla nas źródłem różnych pierwiastków, które pochodzą właśnie z kosmosu. To najwyższy stopień sublimacji i przenikania materii, tej samej, z której wszystko powstało - planety, skały, woda, ludzie, intelekt, nawet... poezja.
- Chcesz powiedzieć, że planety są zbudowane z tej samej materii, co nasze myśli, poezja? Możesz to wytłumaczyć?
- Natura wszechświata jest prosta, tylko ludzie ją komplikują. Wszechświat jest pustą przestrzenią wypełnioną polami kwantowymi o rozmaitej energii. Dzięki tej energii powstaje cząstka materialna. Powstały pierwsze pierwiastki - wodór, hel, trochę litu. Z tego powstały skupiska, obłoki gazowe, potem pierwsze gwiazdy. Potem w tym "piecu nuklearnym" tworzyła się reszta pierwiastków, wszystkie z tablicy Mendelejewa. Na początku gwiazdy były olbrzymie, ale ich żywot był krótki. Ulegały eksplozji, wtedy powstawały inne pierwiastki. W ogniu wybuchających gwiazd tworzyły się pyły, ziarenka. I tak 4,5 mld lat temu zaczął się tworzyć nasz Układ Słoneczny. Wokół powstającego Słońca utworzył się dysk, z którego uformowały się planety. W pyłowo-gazowej mgławicy tego dysku zaczęły się tworzyć pierwsze minerały, ten prymitywny materiał zaczął się łączyć formując kuliste agregaty zwane chondrami. Te z kolei w dysku protoplanetarnym dały podwaliny formowania się niewielkich globów protoplanet. W czasie wybuchu supernowych powstały też promieniotwórcze pierwiastki o krótkim okresie półrozpadu, jak jod czy aluminium (Półrozpad to okres, w którym połowa atomów radioaktywnego pierwiastka ulegnie rozpadowi wyzwalając przy tym energie nuklearna - dop. red.).
One to w atomowych piecach uformowanych małych globów planetek rozpalały je, a pierwotna, prymitywna materia rafinowała tworząc znane nam już skały magmowego pochodzenia.
Wróćmy jednak do tej pierwotnej energii pól kwantowych, z której powstały pierwsze cząstki materialne, gwiazdy, planety. Z niej także są nasze myśli, intelekt, poezja. To ta sama energia, która dała początek planetom.
- Z twojej książki dowiadujemy się, że złoża na powierzchni ziemi w dużej mierze pochodzą z przestrzeni kosmicznej.
- Rocznie na ziemię spada kilkadziesiąt ton materii meteorytowej. Część rozpada się zupełnie w atmosferze i osiada na powierzchni ziemi w postaci pyłu. Dziesiąta część z wpadających do atmosfery ziemskiej meteoroidów spada w formie meteorytów. Jedne są na powierzchni, inne na przełomie milionów lat weszły w skład skał skorupy ziemskiej. Tak więc złoża, z których korzystamy, pochodzą w znacznej mierze z kosmosu.
- Mniej więcej od 200 lat wiemy już, że spadające na ziemię meteoryty nie mają nic wspólnego z nadprzyrodzonym światem, to po prostu fragmenty ciał niebieskich. Od 200 lat badamy ich skład, wiek. Czy dla naukowców to nadal ciekawy materiał badawczy? Można jeszcze coś nowego na ten temat powiedzieć?
- Oczywiście, ciągle są nowe techniki, metody badań, które pozwalają na zgłębianie wiedzy o meteorytach. Meteoryty - jak już zostało powiedziane wcześniej - zawierają najstarszy, najbardziej pierwotny materiał badawczy, jaki powstał w Układzie Słonecznym. Badanie ich to proces nieskończony, naukowcy zbierają bazę danych. Wszystko zmierza do poznania natury Wszechświata.
- Przyniosłeś zdjęcia meteorytów mocno powiększone. Okazuje się, że ich oglądanie pod mikroskopem daje także estetyczne doznania. Kolejny dowód na to, że natura jest najlepszym artystą.
- Tak, oglądanie meteorytów pod mikroskopem jest jak oglądanie świetnej sztuki abstrakcyjnej. A z każdym z tych zdjęć związana jest intrygująca historia. To jest na przykład Nakhla - składająca się z pięknych, wykrystalizowanych materiałów. To pirokseny i oliwin, które datowane są na 1,5 mld lat temu. Są więc o wiele młodsze niż inne meteoryty pochodzące z pasa planetoid, które mają po 4,5 mld lat. Zagadka rozwiązała się, gdy dostaliśmy wyniki badań atmosfery z Marsa przesłane przez sondy Viking. Okazało się, że ten meteoryt ma taki sam skład izotopowy gazów szlachetnych jak atmosfera czerwonej planety. I stamtąd właśnie pochodzi. Fragmenty planet wyrzucane są w przestrzeń kosmiczną, a część z nich dociera na Ziemię spadając w postaci meteorytów. Na razie mamy materiał do porównania z Księżyca i Marsa, na którym 1,5 mld lat temu trwała intensywna działalność wulkaniczna, i z planetoid. Tymczasem na Saharze znaleziono tajemniczy meteoryt Hypatias Stones, bardzo bogaty w węgiel. Wciąż jeszcze nie wiemy, skąd pochodzi. Na pewno nie pochodzi z planet naszego Układu Słonecznego.
- W najbliższym czasie, czyli do tysiąca lat, czeka nas eksploracja kosmosu. Najwygodniejsze do tego będą planetoidy znajdujące się pomiędzy Marsem a Jowiszem, które są bardzo bogate w minerały, m.in. w platynę, iryd, ziemie rzadkie. To jest dziś główne zainteresowanie biznesu naukowego.
- Co jakiś czas na ziemię spada meteoryt pokaźnych rozmiarów. Czy powinniśmy się bać kosmicznej katastrofy? Jakie jest prawdopodobieństwo, że wyginiemy, tak jak kiedyś dinozaury?
- To człowiek jest największym szkodnikiem na ziemi, a niedługo dla całego środowiska naturalnego kosmosu. Katastrofy zdarzają się, nie można ich wykluczyć, ale bywają też błogosławieństwem losu, przyspieszeniem ewolucji. Gdyby dinozaury nie zginęły w katastrofie kosmicznej sprzed 65 milionów lat, dziś byśmy nie siedzieli przy kawie i nie rozmawiali o meteorytach. Ten świat musi się kiedyś skończyć, może jutro, a może za milion lat.
- Ponoć mądre głowy pracują nad systemem ostrzegania. Może zanim uderzy w Ziemię olbrzymi meteoryt, zdążymy się do tego przygotować?
- Taki system już istnieje. Może nas ostrzec, ale nie uratować Ziemi. Mogą nastąpić katastrofy regionalne, takie jak w 1908 r. w środkowej Syberii, czyli katastrofa tunguska, a może dojść do katastrofy globalnej i wtedy ludzkość zginie tak jak dinozaury. Może jednak do tego czasu znajdziemy w kosmosie jakieś inne miejsce, gdzie będziemy mogli się ewakuować.
- Nie kończmy rozmowy tak pesymistycznie. Zbierasz meteoryty?
- Nie jestem kolekcjonerem, ale kilka mam - z myślą o badaniu ich. Pochodzą głównie z wymiany z innymi osobami, które zajmują się tą tematyką.
- O czym będzie twoja następna książka?
- Kończę książkę "Natura Wszechświata" - o jego powstawaniu, o elektromagnetyzmie, o polu kwantowym życia, polu, które łączy galaktyki.
- Tak więc mamy kolejny temat do rozmowy podczas twojego pobytu na Podhalu za rok. Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała Beata Zalot
UWAGA, KONKURS
Dla naszych czytelników mamy od wydawnictwa PWN 3 egzemplarze książki Marka Żbika "Meteory i meteoryty". Otrzymają je osoby, które odpowiedzą prawidłowo na pytanie, czym różni się meteor od meteorytu i jako pierwsze napiszą do nas na adres: konkurs@24tp.pl. W treści prosimy podać imię, nazwisko i adres, a w tytule maila wpisać: Meteoryt.
-
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
POLE - 2 HA i 42 ARY. 505 429 375. -
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA na rok lub dłużej DWA DOMKI DREWNIANE po 70mkw, Zakopane - Chłabówka. Kontakt na e-mail: podkowa@op.pl -
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098. -
PRACA | dam
Aparthotel Renesans w Zakopanem poszukuje kandydatów na stanowiska: KIEROWNIK RESTAURACJI, KELNER/BARMAN, POKOJOWA. Stabilna praca w nowo otwieranym Obiekcie. Zgłoszenia prosimy kierować na adres: praca@renesans.pl lub tel. 602444734 -
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKALE HANDLOWO - USŁUGOWO - BIUROWE o powierzchniach ok. 58 i 55 m2, oraz PIWNICA 23 m2. Możliwość połączenia lokali. Zakopane centrum, ul. Kościuszki - 691 124 272. -
USŁUGI | budowlane
REMONTY I WYKOŃCZENIA. 660 079 941. -
SPRZEDAŻ | budowlane
DESKI ŚWIERKOWE, dł. 5 m, gr. 53 mm. DRZEWO OPAŁOWE BUK. 660 079 941. -
USŁUGI | budowlane
ADAPTACJA PODDASZY, OCIEPLENIA WEŁNĄ MINERALNĄ, SUFITY PODWIESZANE, ZABUDOWY GK, WYKOŃCZENIA WNĘTRZ. 660 079 941. -
USŁUGI | budowlane
ŁAZIENKI KUCHNIE PLYTKI INSTALACJE MONTAZ MEBLI ARMATURY. 602839607
Tel.: 602839607 -
PRACA | dam
Centralny Ośrodek Sportu w Zakopanem zatrudni Kasjera. 725300144 https://bip.cos.pl/1509/zakopane praca.zakopane@cos.pl
Tel.: 725300144 -
USŁUGI | budowlane
WYKONCZENIA I REMONTY. 602839607
Tel.: 602839607 -
SPRZEDAŻ | budowlane
ŁAZIENKI KUCHNIE PLYTKI INSTALACJE MONTAZ MEBLI ARMATURY. 602839607
Tel.: 602839607 -
USŁUGI | budowlane
TYNKI I WYLEWKI MASZYNOWE tanio i solidnie, zacieranie mechaniczne, technika silosowa. Realizujemy małe i duże obiekty 18 26 550 39, 503 532 680. -
PRACA | szukam
KUCHARKA, POMOC KUCHENNA, SPRZĄTANIE. 796 358 958. -
SPRZEDAŻ | zwierzęta
SZCZENIAKI SHIH TZU. 730 519 594. -
PRACA | dam
Przyjmę Cieślę - budowa w Kluszkowcach Stawka do uzgodnienia Proszę dzwonić - 788 624 940. 788 624 940 aleksandra@tatrastyle.pl
Tel.: 788 -
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA LOKAL NA PIZZERIĘ W ZAKOPANEM. 502 658 638 -
SPRZEDAŻ | różne
SPRZEDAM SIANO W BALACH. 502 658 638 -
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA PLAC POD MAGAZYN. 502 658 638 -
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYNAJĘCIA HALE NA WARSZTAT SAMOCHODOWY, LAKIERNIĘ, PRALNIE, HURTOWNIĘ, MAGAZYN. 502 658 638 -
USŁUGI | budowlane
USŁUGI REMONTOWO-BUDOWLANE, ŁAZIENKI, ZABUDOWY, ADAPTACJA PODDASZY, REMONTY, DOCIEPLENIA BUDYNKÓW, FASADY. 693 206 403. -
USŁUGI | budowlane
USŁUGI REMONTOWO-BUDOWLANE, DOMY OD PODSTAW, POKRYCIA DACHOWE, SZALUNKI STROPOWE. 693 206 403. -
USŁUGI | budowlane
USŁUGI MINIKOPARKĄ 2.5 TONY - 722 307 227. -
SPRZEDAŻ | budowlane
Sprzedam KANTÓWKĘ, KROKWIE, DESKI, GONTY i OPAŁ - 788 344 233. -
PRACA | dam
PENSJONAT "Willa Park" W CENTRUM ZAKOPANEGO ZATRUDNI OSOBĘ DO SPRZĄTANIA I RZYGOTOWYWANIA ŚNIADAŃ. 509 578 689. -
PRACA | dam
Kucharz al'a carte- Restauracja Górska w Białce Tatrzańskiej Do uzupełnienia zespołu poszukujemy osoby na stanowisko: KUCHARZ. Oferta pracy dla kucharza z doświadczeniem zawodowym. Praca na stałe, bardzo dobre warunki pracy. Więcej informacji pod nr. 518 259 536 www.restauracjagorska.pl rest.gorska@gmail.com
Tel.: 518 259 536
E-mail: rest.gorska@gmail.com
WWW: www.restauracjagorska.pl -
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Las z drzewostanem pow. 41ar w Lipnicy Wielkiej 603071487, 609325040. -
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
APARTAMENT Za Strugiem, Zakopane - 607 506 428. -
USŁUGI | inne
PROFESJONALNA WYCINKA DRZEW, GAŁĘZI Z PODNOŚNIKA I Z UŻYCIEM LINY. 889 105 476 -
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371. -
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371. -
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO, ELEWACJE, OGRODZENIA - WSZYSTKO Z KAMIENIA. 509 169 590. -
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.
- Wszystkie komitety wyborcze, które wystawią listy w całej Polsce przedstawiły liderów list wyborczych. Poznaliśmy wszystkie nazwiska osób w okręgu 14 obejmującym powiaty Tatrzański, Nowotarski, Nowosądecki, Limanowski i Gorlicki.
- MÓJ ROZwój obejmuje też sprawy nowotarskie i próbę zrozumienia aktualnego tematu związanego z wyższą szkołą podhalańską.
-
- Ukraina, leżąc na pograniczu Rosji a zachodnimi państwami Europy, odzwierciedla swoją rozdartą naturę i podział w społeczeństwie. Połowa ludności mówi po rosyjsku jako swoim pierwszym języku, druga połowa po ukraińsku. Uprzemysłowione landy centrum, wschód i południe, są kulturalnie odzwierciedleniem ortodoksyjnych Rosjan. Niektóre części zachodnie były powiązane z Ukrainą dopiero po II wojnie światowej, historycznie mając inną kulturę.
- Animalsi wypowiadając sie na temat przeciążeń koni pracujących w zaprzęgach bazują na konkretnych, inżynierskich wyliczeniach.
- W ciągu ostatnich kilku lat obserwujemy zwiększoną presję ze strony rządów kilku krajów, które wspierają potężne grupy w sektorze prywatnym w celu nadzorowania mediów społecznych i alternatywnych źródeł informacji. Jest to wielopłaszczyznowy atak na naszą wolność, który już ograniczył rodzaje informacji, do których mają dostęp obywatele, a tym samym zawęża opcje polityczne, aby odpowiadały osobom sprawującym władzę.
- Patrząc z kosmosu, staje się jasne, że Ziemia jest prawdziwie żywą planetą, odmienną od każdego innego znanego świata w Układzie Słonecznym. Z kontynentami, płynnymi oceanami, pokrywami lodowymi, zmieniającymi się wzorami chmur i cienką, ale znaczącą atmosferą. Nasza planeta tętni życiem, zmieniając się z dnia na dzień i z sezonu na sezon. Bez atmosfery nasz świat byłby chłodniejszy o 33 ° C, co czyniłoby go niezdolnego do posiadania ciekłej wody na powierzchni.
- Mój ROZwój jest też pod wpływem kobiet. Jedną z nich jest Byron Katie, która wyjaśnia pojęcie arogancji
- Rada Europejska, czyli przywódcy 28 krajów członkowskich Unii, przedstawili po trzech dniach burzliwych obrad listę zaskakujących kandydatów na najważniejsze stanowiska w Brukseli. Po naradach, rówież Parlament Europejski wybrał swojego przewodniczącego na pierwszym posiedzeniu europarlamentarzystów.
- Zapraszamy wszystkich bardzo serdecznie na otwarte Spotkanie Konfederacji w Nowym Targu i Zakopanem!
- Według najnowszych danych pochodzących z Międzynarodowego Funduszu Walutowego Wenezuela ma najmniejszy na świecie wzrost gospodarczy, największą inflację i dziewiątą największą stopę bezrobocia. Wskaźnik śmiertelności niemowląt zwiększył się 100 krotnie w ciągu ostatnich czterech lat. Ich waluta straciła 99 procent swojej wartości od początku 2012 roku. To się nazywa całkowite załamanie społeczne i gospodarcze. I stało się to pomimo faktu, że Wenezuela ma największe na świecie rezerwy ropy naftowej.