Dziedzictwo i przyszłość Ostrowska

Pomysłami na najbliższe dni, tygodnie i lata sypią dosłownie jak z rękawa. Niestraszne im przedzieranie się przez kroniki parafialne, archiwa i inne dokumenty, a nawet odkrywki w terenie. Bo cel, który im przyświeca, jest szczytny! Przywrócić pamięć o zapomnianych, wypromować niewypromowanych, uhonorować swoją małą ojczyznę i odkryć przy tym jeszcze więcej.

Kiedy 1 marca 2023 r. zawiązywali Komitet Obchodów 80-lecia śmierci Stefana Banacha - syna Stefana Greczka z Ostrowska, jednego z największych polskich matematyków XX w., nie przypuszczali, że zakres ich zainteresowań tak bardzo się rozszerzy. Przewodniczącym komitetu został wieloletni nauczyciel i dyrektor gimnazjum w Krempachach Jan Szenderewicz, wiceprzewodniczącym radny gminny Gabriel Szumal, sekretarzem Henryk Kozieł, skarbnikiem Aneta Twaróg, a honorowe przewodnictwo nad komitetem obrała siostrzenica zmarłego w 1945 r. prof. Stefana Banacha, prof. Monika Waksmundzka-Hajnos. W skład komitetu weszło 13 osób. - Wszystko stało się bardzo spontanicznie. Spotkaliśmy się któregoś marcowego wieczoru i zdecydowaliśmy o powołaniu komitetu - wyjaśniał sekretarz Henryk Kozieł.

Jak tłumaczył, wszystkie osoby, które weszły w skład nowo utworzonego komitetu, mają wiele do zaoferowania. On sam od lat pełni funkcję sekretarza rady sołeckiej, wspólnoty gruntowej, a obecnie przewodniczącego rady parafialnej. Jan Szenderewicz pasjami zajmował się historią, gromadząc różne stare dokumenty. Prof. Monika Waksmundzka-Hajnos wraz z mężem prof. Mieczysławem Hajnosem przepisali kronikę szkoły z lat 1873-1972 z zamiarem jej opublikowania. Są też nieocenioną skarbnicą wiedzy o patronie tutejszej szkoły podstawowej prof. Andrzeju Waksmundzkim - ojcu pani Moniki, oraz o największym polskim matematyku prof. Stefanie Banachu - jej wujku. Były już radny Gabriel Szumal od lat zajmuje się klubem sportowym, jest też przewodniczącym wspólnoty gruntowej, a ks. prałat Mieczysław Łukaszczyk z Ostrowska jest synem właściciela dawnego tartaku i może o nim dużo opowiedzieć.

Jako że tematów podczas wspólnych obrad rodziło się coraz więcej, już w czerwcu 2023 r. w miejsce Komitetu Obchodów 80-lecia śmierci Stefana Banacha powołano Stowarzyszenie Ostrowsko - Dziedzictwo i Przyszłość z tymi samymi władzami. Jednakże w związku ze śmiercią w lutym 2024 r. prezesa Jana Szenderewicza, w kwietniu tego roku zmienił się skład zarządu. Nowym prezesem został Jacek Baca z Ostrowska, wiceprezesem Lidia Janerka-Wojsa - żona zmarłego Jana Szenderewicza, sekretarzem i skarbnikiem pozostali Henryk Kozieł i Aneta Twaróg. W skład zarządu weszli też: ks. proboszcz Krzysztof Karnas,  Danuta Mastalska, Aleksander Domalik i Stanisław Nowobilski. Stowarzyszenie liczy obecnie 17 osób. - Trochę obawiałem się tej prezesury, ale często odwiedzałem chorującego Jana Szenderewicza, który dużo mi o swoich planach i działaniach opowiedział - tłumaczył świeżo upieczony prezes Jacek Baca.

Pomimo pewnych przeciwności losu, stowarzyszenie nie ustępuje w działaniu. Pierwszym i nadrzędnym celem jest przygotowanie uroczystych obchodów 80-lecia śmierci prof. Stefana Banacha, która przypadnie 31 sierpnia 2025 r. Ten największy w historii polski matematyk, choć wychowywał się w Krakowie, a całe dorosłe i naukowe życie spędził we Lwowie, to miał korzenie w Ostrowsku. - Był nieślubnym dzieckiem mojego dziadka Stefana Greczka - tłumaczyła rodzinne koligacje prof. Monika Waksmundzka-Hajnos.

Dość powiedzieć, że to właśnie Stefan Banach stworzył ramy, na których opiera się dzisiaj świat cyfrowy. A jego odkrycia miały i nadal mają wpływ nie tylko na badania naukowe, ale także na zastosowanie w przemyśle i medycynie. Dzięki teoriom Banacha możliwe jest np. wyjaśnienie przyczyn katastrof lotniczych, kompresja obrazów do standardu jpg, przechowywanie odcisków palców i wiele innych.

- Broszura informacyjna na jego temat już powstała. Planujemy jeszcze umieścić tablicę upamiętniającą Stefana Banacha na ścianie wilii "Michałówka" - domu rodzinnego jego ojca Stefana Greczka, nadać imię Stefana Banacha jednej z ulic, zbudować skwer i pomnik profesora przy budynku naszej remizy, a nawet zorganizować salę pamięci i projekcję multimedialną o życiu i dorobku naukowym tej wybitnej osoby - wylicza skrupulatnie sekretarz stowarzyszenia.

Ale postać najwybitniejszego polskiego matematyka o podhalańskich korzeniach to nie wszystko. Członkom stowarzyszenia marzy się też wydanie obszernej monografii Ostrowska. Znalazłyby się w niej: historia kościoła i parafii, poszczególnych ostrowskich rodów, historia OSP, KGW, szkoły, tartaku, młynów, zespołu regionalnego, klubu sportowego oraz osiadłych w Ostrowsku Romów. - Mamy już zarys, kto za co mógłby być odpowiedzialny - zapewnia prezes Jacek Baca.

Jako że celem stowarzyszenia jest swoistego rodzaju połączenie przeszłości z przyszłością oraz wydobycie na światło dzienne pewnych faktów z historii, ważnych osób i wydarzeń, jego członkowie chcieliby mieć wpływ np. na nazewnictwo nowych ulic.

- Proszę sobie wyobrazić, że przepisując kronikę szkoły, natknęliśmy się z żoną na informację, że w 1898 r. głównym traktem Ostrowska przejeżdżał w asyście banderii 200 koni cesarz Franz Josef - emocjonował się prof. Mieczysław Hajnos - członek honorowy stowarzyszenia. - Ludzie po dziś dzień nazywają tę drogę "cysarką", ale urzędowo weszła nazwa ul. Pienińska...

Wśród obszarów zainteresowania zawiązanego w Ostrowsku stowarzyszenia znajdują się też.: rzeźbiarz Franciszek Szumal "Goberek" z Ostrowska - wykonawca bocznych ołtarzy w kościele parafialnym, oraz historia żydowskiego chłopca, którego w czasie II wojny światowej przygarnęła i ocaliła rodzina Jana Wróbla “Solorza”. Jest też projekt, by oczyścić i pokazać światu cmentarz żołnierzy węgierskich z czasów I wojny światowej, zlokalizowany gdzieś w lesie Bór, oraz pomysł, by zbadać historię II wojny światowej konkretnie na tych terenach.