Wystawa w Galerii Hasiora: Nikifory

30 kwietnia – 7 czerwca 2015 r.

Galeria Władysława Hasiora

(filia Muzeum Tatrzańskiego)

Zakopane,ul. Jagiellońska 18b

Wystawa Nikifory po raz pierwszy prezentowana była w Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK w Krakowie. Jej druga odsłona pokazywana w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem została zorganizowana w ramach XLI Sympozjum Naukowego „Współczesna Gospodarka i Administracja Publiczna”.

Punktem odniesienia wystawy jest Nikifor Krynicki. Na jego twórczość składają się obrazy malowane zazwyczaj akwarelą i gwaszem na tekturkach, kartkach z zeszytu, znalezionych lub otrzymanych skrawkach papieru.W autoportretach często pozował na ważną osobę, rekompensując sobie w ten sposób brak szacunku ze strony innych. Pejzaże, architektura oraz widoki wnętrz przedstawiają świat alternatywny, zawierający wszystko to, co było dla Nikifora ważne i piękne. Pozostali twórcy, których dzieła znajdą się na wystawie,reprezentują podobną do artysty z Krynicy postawę światopoglądową oraz twórczą.

Alina Dawidowicz została nazwana Nikiforem w spódnicy. Jej małe obrazki również malowane były na kartonikach czy kawałkach kartek z zeszytów. Używała farb akwarelowych oraz pisaków. Sztuka była dla artystki sposobem twórczego zapełnienia czasu. Swoje kolorowe obrazki,będące kopiami znanych dzieł wyszukiwanych w albumach sztuki, ofiarowywała znajomym i rodzinie.

Edward Dwurnik to jedyny w tej grupie twórca,który ukończył uczelnię artystyczną. Sztuka jest dla niego profesją i sposobem komentowania współczesnej rzeczywistości. W swoich wczesnych pracach inspirował się Nikiforem. Podpatrując Mistrza, naśladował jego sposób malowania: wyraźny kontur, intensywne plamy barwne. Tworzył dzieła o podobnej tematyce. Szczególne wrażenie zrobił na nim styl Nikiforowych obrazków ukazujących architekturę miejską.

Marek Krauss przybrał pseudonim Nikifor Warszawski. Podobnie jak Nikifor Krynicki, będąc osobą nie w pełni sprawną,musiał pokonać wiele trudności, aby jego twórczość była zauważona i doceniona.W swojej sztuce prowokuje i przekazuje swoje rozumienie społecznej roli artysty. Jego barwne obrazki, zazwyczaj formatu A4, malowane gwaszem na papierze, są komentarzem do aktualnej sytuacji politycznej, społecznej,moralnej i kulturalnej.

* * *

Nikifor Krynicki (1895?–1968) – malarz pochodzenia łemkowskiego. Urodził się w Krynicy, gdzie mieszkał przez większość swojego życia. Nie potrafił dobrze pisać ani czytać, po matce odziedziczył wadę wymowy, miał kłopoty ze słuchem. Malował i żebrał, nie będąc w stanie utrzymać się ze sprzedaży swoich obrazków. Twórczość Nikifora odkrył w 1930 roku Roman Turyn, który pokazał ją mieszkającym w Paryżu kapistom, jednak pierwsza jego wystawa została zorganizowana dopiero w 1949 roku przez Ellę i Andrzeja Banachów. Udało im się pokazać prace Nikifora między innymi w galerii Diny Vierny w Paryżu, Stedelijk Museum w Amsterdamie, Galerie La Proue w Brukseli, Historisches Museum we Frankfurcie nad Menem oraz Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Hajfie.

Alina Dawidowicz (1918–2007) – z wykształcenia matematyk, przez wiele lat adiunkt na Politechnice Krakowskiej; córka Leona Chwistka, malarza, teoretyka sztuki, matematyka, filozofa. Od młodości interesowała się sztuką. Po przejściu na emeryturę w latach 80. zaczęła intensywnie tworzyć miniaturowe akwarele i rysunki w liczbie około 20tygodniowo. Każdą z prac naklejała na kawałek kolorowego papieru lub tektury,który miała akurat pod ręką, wykorzystywała w tym celu koperty, stare prospekty i gazety. Obrazki przedstawiają pejzaże, architekturę, ludzi, zwierzęta, motywy sakralne. Większość tematów została zaczerpnięta ze zdjęć, gazet lub albumów poświęconych sztuce.

Edward Dwurnik (ur. 1943) – studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Bardzo duży wpływ na kształtowanie się jego języka wypowiedzi artystycznej miała twórczość Nikifora. W drugiej połowie lat 60. rozpoczął pracę nad swoim największym i najstarszym cyklem Podróże autostopem. Obrazy wchodzące w jego skład są współczesnymi wedutami miast,ujętymi z lotu ptaka, o charakterystycznej rysunkowej formie. Obok tego cyklu Dwurnik maluje także portrety ludzi, obrazy odnoszące się do sytuacji społecznej i politycznej, w tym do wydarzeń z okresu komunizmu, oraz od 2000roku – obrazy nawiązujące stylem do abstrakcyjnego ekspresjonizmu.

Marek Krauss (ur. 1955) – mieszka w Legionowie. W latach 1962–1968 jako dziecko z porażeniem mózgowym przebywał w zakładzie psychiatrycznym w Garwolinie. Ukończył szkoły specjalne: podstawową,a następnie zawodową, zdobywając tytuł introligatora. Maluje przede wszystkim gwaszem oraz akwarelą na papierze, jego obrazy dotyczą zazwyczaj życia codziennego oraz aktualnych tematów społeczno-politycznych. W 1998 roku odbyła się jego pierwsza wystawa indywidualna w Domu Kultury w Mińsku Mazowieckim. W2012 roku Marek Krauss stworzył program Centrum Sztuki Art Brut, wspierający początkujących artystów, prowadzi zajęcia plastyczne sztuki naiwnej w Gminnym Centrum Kultury w Łajskach koło Legionowa.

Wystawie towarzyszy polsko-angielski katalog. [PDF]

Artyści: Alina Dawidowicz, Edward Dwurnik, Marek Krauss, Nikifor Krynicki

Kurator: Maria Anna Potocka

Koordynator: Agnieszka Sachar

Wystawa została zorganizowana w ramach XLI Sympozjum Naukowego „Współczesna Gospodarka i Administracja Publiczna”.