Blog

SPITSBERGEN I OKOLICE

Bardzo ładnie to się poskładało. Bo wokół piękna, biała zima, a już za dwa dni, we środę, w ramach cyklu spotkań z autorami ciekawych książek, rozmowa z Iloną Wiśniewską. Cykl nazywa się „Czarne na białym”, książka nosi tytuł „Białe”, a wydało ją Wydawnictwo Czarne. Będziemy także rozmawiać o drugiej książce Ilony Wiśniewskiej o krótkim tytule „Hen”, która ukazała się w ubiegłym roku. Spotkanie 25 stycznia, w środę o 18:00, w Willi Oksza przy Zamoyskiego 25 w Zakopanem. A o czym pisze Ilona Wiśniewska?

O ludziach, którzy mieszkają lub bywają na Spitsbergenie, o przyrodzie, o śniegu i lodzie, o długiej, kilkumiesięcznej nocy polarnej i równie długim polarnym lecie. O świecie, którego większość z nas nie zna, raczej zimnym, egzotycznym, ciekawym. Białe to relacja z dalekiej północy, z jednego z najdalej na północ wysuniętych krańców zamieszkałego świata. Autorka pojawiła się tam po raz pierwszy w 2009 roku, bo coś pchało ją na północ, a dalej już się nie dało. Pewnie nam o tym opowie.

Zamieszkała w największym mieście na wyspie – Longyearbyen – które liczy nieco ponad dwa tysiące mieszkańców pochodzących z czterdziestu czterech krajów. W mieście, w którym przez cztery miesiące panuje polarna noc, a przez kolejnych pięć słońce nie zachodzi. Mieście, w którym najliczniejszą grupą etniczną poza Norwegami są Tajowie, a prawo zabrania posiadania kotów. Poznała tam miejscowego dziennikarza Birgera Amundsena, z którym najpierw się zaprzyjaźniła, a w końcu go poślubiła. Zaczęła pracować w miejscowym muzeum, poznawać ludzi i okolicę, podróżować po dalekiej północy.

Są w tej opowieści Polacy, którzy także pokochali zimne przestrzenie, albo przyzwyczaili się do dobrych zarobków w norweskich koronach. Są dziwacy, oryginały, których nigdy nie brak w takich miejscach. Ilona Wiśniewska opowiada o Ukraince Galinie Władymirownie Łapij, która pewnego dnia wyskoczyła za burtę statku "Maksym Gorki", dopłynęła do brzegu wyspy i przeżyła. Autorka odwiedza ją też w domu na Ukrainie i relacjonuje tę wizytę.

Wraz z autorką przechadzamy się po Longyearbyen, ale poznajemy także inne miejscowości na archipelagu, czasem zamieszkałe, częściej miasta widma – rosyjskie: Piramidę i Barentsburg, czasem pojedyncze domy traperów samotników. Odwiedzamy weekendowe domki – hytty – bardzo popularne wśród stałych mieszkańców. Poznajemy miejscowy przemysł turystyczny, podróże na biegun północny, myśliwską tradycję, która jest tu wciąż żywa i momentami okrutna

Autorka przeprowadza czytelnika przez wszystkie pory roku, bardzo plastycznie opisując doznania związane z wielotygodniową ciemnością, a następnie kilkumiesięcznym dniem. I tym okresami pośrednimi, kiedy na wyspie panuje niezwykłe światło i dokonuje się doroczna, radykalna zmiana. Jeden z rozdziałów poświęcony jest Polskiej Stacji Polarnej PAN w Hornsundzie, jej historii, codziennemu funkcjonowaniu i specyfice zimowania w tym miejscu, a także napiętej sytuacji zimującej załogi w sezonie 1981/82, kiedy to w Polsce wprowadzono stan wojenny.

Ilona Wiśniewska chyba lubi ludzi, lubi z nimi rozmawiać i potrafi w kilku krótkich zdaniach bardzo plastycznie ich scharakteryzować. Pisze też o przyrodzie, o ptakach, fokach, rybach i niedźwiedziach, ale widać, że to ludzie i ich motywacje żeby tam przyjechać, żeby tam żyć, są dla autorki najciekawsze. Może sama przegląda się w ich życiorysach i wyborach jak w zwierciadle? Tym bardziej, że jak pisze Wiśniewska: „Longyearbyen to nie jest prawdziwy świat i dobrze czasem sobie o tym przypomnieć”. A wielu z mieszkańców tego miejsca ma niebanalne życiorysy, pełne przygód, albo obciążone traumą tragedii i cierpień. Jedni wybierają Spitsbergen, inni nań uciekają.

Niezwykle interesująca jest opowieść o Globalnym Banku Nasion, w którym zabezpieczone w wiecznej zmarzlinie schowanych jest ponad siedemset siedemdziesiąt tysięcy rodzajów nasion roślin jadalnych z dwustu trzydziestu jeden krajów świata. Jeżeli niektóre z tych gatunków znikną z powierzchni ziemi z jakiegokolwiek powodu, depozyt na Spitsbergenie pozwoli zasiać je na nowo.

Bardzo gęsta i sensualna to książka. I znakomicie napisana. Co chwila pojawiają się fantastyczne, z dala błyszczące frazy niesione zgrabnie użytą metaforą czy porównaniem. „Największe wrażenie robią czoła błękitnych lodowców, które cielą się spektakularnie na oczach przyjezdnych”. Czy też: „Tamte futra są i ładniejsze, i łatwiej pozyskiwane, więc wykorzystuje się je do produkcji wątpliwie ładnych ubrań dla brzydkich kobiet”. I jeszcze: „Myśli zwalniają i słuch się wyostrza, dni kurczą się, jak José Arcadio Buendía przywiązany do drzewa”.

Zapraszam serdecznie do Okszy, bo przecież oprócz Białego rozmawiać będziemy też o drugiej, najnowszej i równie interesującej książce Ilony Wiśniewskiej zatytułowanej Hen. Na północy Norwegii. O niej napiszę tu osobno, ale już po środowym spotkaniu.

Ilona Wiśniewska, Białe. Zimna wyspa Spitsbergen. Wydawnictwo Czarne, Wołowiec, 2014.

Spotkanie z autorką odbędzie się 25 stycznia, w środę o 18:00, w Willi Oksza przy ulicy Zamoyskiego 25 w Zakopanem. Zapraszamy!

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Blog

SPITSBERGEN I OKOLICE

Ostry zakręt w Hyrnym

Wieczór autorski Angeliki Chrapkiewicz-Gądek

Dyplomowa wystawę w Szkole Kenara

Szkoła Kenara po wielkim remoncie

Tatromaniacy pod Giewontem

Jubileuszowa Gala Szpitala na Ciągłówce

Na Kamieńcu w Zakopanem stanie dom wielofunkcyjny

Małopolska Wspiera Talenty

Zakopane, święconka w parafii Świętego Krzyża

Święcenie pokarmów z Majerankami przy rabczańskim, starym kościółku

Stanisław Kulon w Salonie Marcowym

Konwencja wyborcza Maciej Tokarz i Nowy Targ zasługuje na więcej

Marka Tatrzańska 2023 w Teatrze Witkacego

Jubileuszowa Wiosna Jazzowa Zakopane 2024

Świat, w którym nie widać nic czyli Barbara Sowińska w przedszkolu

Luna czyli spektakl bez słów dla najmłodszych widzów

Konwencja wyborcza Grzegorza Watychy i komitetu Nasze Miasto

Przyszłość Powiatu Nowotarskiego przedstawia

Biały Miś - jeden i tylko jeden, prawdziwy

Podhalańczycy pod Giewontem

Kto krzyż odgadnie, ten nie upadnie

Przedszkolaki na stoku

Karnawał na Śniegu czyli Mali Śwarni na natach

Ach co to był za bal

Grupa exMaanam w Nosalowym Dworze

Pnioki, Krzoki, Ptoki

Obrazy Natalii Kuropki w "Kmicicu"

Kolędowanie Martyny Kasprzyckiej i Macieja Czemplika

Hanna Zbyryt u Ojców Jezuitów na Górce

Mateusz Ziółko dla Centrum Pomocy Dzieciom

Zobacz pozostałe galerie