Dieta wegetariańska a zaparcia u dzieci - jak zapewnić odpowiednią ilość błonnika?

Dieta wegetariańska dla dzieci – zalety i wyzwania

Chyba wszyscy znamy ulubione powiedzenie naszych rodziców i dziadków: „Zjedz chociaż mięso”. Przez pokolenia panowało przekonanie, że mięso jest niezbędnym składnikiem diety, wręcz w niej najważniejszym. Jednak według bieżących zaleceń to produkty roślinne powinny stanowić większość na talerzu – mięso, ryby i nabiał należy spożywać w mniejszych ilościach.

Jak informuje Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, z punktu widzenia teorii i praktyki stosowanie diet, które ograniczają spożycie produktów odzwierzęcych, może przynieść wiele korzyści zdrowotnych. Oznacza to, że dieta wegetariańska dla dziecka może być bardzo zdrowa – pod warunkiem, że zostanie prawidłowo skomponowana. Wegetarianizm u dzieci może wiązać się z niedoborem witaminy B12, żelaza, wapnia i cynku, wyzwaniem staje się więc takie skomponowanie jadłospisu, żeby nie brakowało w nim żadnych składników odżywczych niezbędnych dla prawidłowego rozwoju dziecka.

Zaparcia u dzieci na diecie wegetariańskiej – jakie są przyczyny i jak im zapobiegać?

Dziecko na diecie wegetariańskiej, poprzez spożywanie znacznej ilości produktów roślinnych, rzadko kiedy cierpi na zaparcia. To właśnie dieta wegetariańska u dzieci zazwyczaj wiąże się ze zwiększoną podażą błonnika. W codziennym jadłospisie mniej jest natomiast cholesterolu pokarmowego, kwasów tłuszczowych nasyconych czy o konfiguracji trans, które mogą powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Mimo wszystko zdarzają się błędy dietetyczne, które mogą prowadzić do zaparć. U młodszych dzieci zaparcia często są skorelowane z alergią na białka mleka krowiego. U starszych zaparcia mogą być niezwiązane z dietą – częstymi i prozaicznymi przyczynami zaparcia czynnościowego są siedzący tryb życia oraz brak aktywności fizycznej.

Dlatego dieta wegetariańska dla dziecka powinna być urozmaicona. Trzeba przede wszystkim zwrócić uwagę na odpowiednią ilość białka w diecie – mięso zastępuje się głównie roślinami strączkowymi, które oprócz białka zawierają też sporo błonnika. Nie należy przy tym zapominać o regularnej aktywności fizycznej, która pobudza perystaltykę jelit.

Źródła błonnika w diecie wegetariańskiej dla dzieci

Odpowiednia ilość błonnika i płynów jest niezbędna w celu przeciwdziałania zaparciom. Normy polskiego Instytutu Żywości i Żywienia (2017) zalecają dzieciom w wieku 1–3 lata dzienne spożycie 10 g błonnika i wypijanie 1250 ml płynów.

Źródła błonnika w diecie wegetariańskiej to: otręby, płatki owsiane, fasola biała, suszone owoce (morele, śliwki, jabłka, rodzynki), czerwone porzeczki, maliny, banan, marchewka, bataty, fasolka szparagowa, soczewica, brukselka, brokuły, jabłka, gruszki, awokado, grube kasze, nasiona roślin strączkowych, pełnoziarniste pieczywo (graham, pumpernikiel), ciemny makaron, nasiona (słonecznik, siemię lniane, wiórki kokosowe), orzechy (zwłaszcza migdały). Szczególnie godne polecenia są kiszonki.

Również na diecie wegańskiej, która nie zawiera żadnych produktów odzwierzęcych, zazwyczaj nie ma problemu z zapewnieniem odpowiedniej ilości błonnika. Bardzo ważne jest picie wody – małymi łykami przez cały dzień.

Źródła:

1. Rozpoznawanie i leczenie zaparcia czynnościowego u niemowląt, dzieci i młodzieży. Stanowisko i zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, podyplomie.pl, czerwiec 2022
2. Gaweł E., Romańczuk B., Zaparcia u dzieci – standardy terapeutyczne, Lekarz POZ 4/2021
3. Ehmke E., Nawet dzieci mogą być na diecie wegetariańskiej, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, https://ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/nawet-dzieci-moga-byc-na-diecie-wegetarianskiej/ [dostęp: 19.05.2023 r.]