2020-08-13 10:00:00
Z archiwum Tygodnika
Jak Stasek Galica „Pisarzów” przyjechał w stroju podhalańskim do Ameryki
Było to po roku 1900. W owym czasie młodzi Podhalanie, aby umknąć trzyletniej służby w wojsku austriackim, po cichu jeden za drugim wymykali się w świat szeroki, stojący wówczas dla nich otworem. Nie potrzeba było paszportów ani wiz, wystarczyło mieć trochę „dutków” na bilet kolejowy i na szyfkartę.
Jak Stasek Galica „Pisarzów” przyjechał w stroju podhalańskim do AmerykiPierwsze wzmianki o emigracji zarobkowej górali datują się na długo przed 1900 rokiem. Górale szukając zarobku szli najpierw na Uhry, do Budapesztu, gdzie pracowali w żelaznych fabrykach, przy budowie dróg lub kopaniu fundamentów. Inni pracowali przy wyrębie lasów i obróbce drzewa. Pierwszymi, którzy dowiedzieli się o Ameryce, byli właśnie ci sezonowi robotnicy na Węgrzech, którzy spotkali tych, co byli w Ameryce i przywieźli ze sobą sporo grosiwa. Po powrocie z Węgier nasi, ci odważniejsi, ubrani w miejską tandetę, początkowo nieśmiało zaczęli wyjeżdżać za morza do dalekiej Ameryki. Ileż to łez wylały nasze matki żegnając swych młodych synów, niestety, często po raz ostatni! Z jakim żalem żegnały młode żony swych mężów wyjeżdżających w świat za chlebem! Ileż to serdecznych upomnień i dobrych rad dawał stary ojciec swemu synowi, żegnając go odjeżdżającego w świat daleki, nieznany. Nad wyraz przykre i rzewne sceny odbywały się na stacji kolejowej w Chabówce, a później w tych wsiach, przez które przejeżdżała kolej.Nasi, osiedliwszy się w nowym świecie, po otrzymaniu pracy, nadsyłali dutki i dobre wiadomości o lepszych i stałych warunkach i życiu za oceanem. To najlepiej przemawiało do duszy górala i niosło się wśród ludu na Podhalu. Tak zachęceni, zaczęli częściej i śmielej wyjeżdżać za ocean... Jedni do kopalń węgla w Pensylwanii czy West Virginii. Inni do wielkich miast jak Detroit, New York, a najwięcej do Chicago, gdzie dzięki swej pracowitości łatwo otrzymywali pracę w odlewniach żelaza, względnie w chicagowskich rzeźniach. Chęć przygód i poznania świata, a bardziej chęć zarobku przybrała takie rozmiary, że podhalańskie wioski wyludniły się z młodzieży, która choć z największym żalem, opuszczała rodzinne strony udając się w świat daleki, nieznany za zarobkiem, którego tu na Podhalu nie było.W roku 1911, w czasie największego nasilenia emigracyjnego przybył do Ameryki, do miasta Chicago, góral w pełnym stroju podhalańskim: biała cucha, portki bogato wyszywane, serdak nowy ozdobny, koszula lniana wyszywana białymi nićmi, kapelusz z wąskim juhaskim rondem, z prawdziwymi kostkami (muszelkami), z orlim piórem z białym gęsim puszkiem, kierpce z prawdziwej skóry i z ciupaga w garści. Bagażem jego była tylko tórbka myśliwska z sarniej skóry.Stasek Galica „Pisarzów” był średniego wzrostu, przystojny, miał wrodzoną fantazję, umiał czytać i pisać, znał język niemiecki, lubił śpiewać i tańczyć, a kie trza było, to i zagroł na gęślak na nute Tetmajerowskiego Zwyrtały. W tym stroju wyglądał jak święty podhalański namalowany na szkle. Nie biedował, bo pochodził z zamożnej rodziny i ojciec nie żałował mu dularów na tę wyprawę w daleki świat. Tak to Stasek z Poronina przejechał całe Niemcy koleją, przez ocean przepłynął pasażerskim statkiem, a z Nowego Yorku do Chicago znów koleją. Podczas swej podróży był fotografowany setki razy i gdzie tylko się pokazał w swym pięknym stroju, wzbudzał podziw, bo istotnie na owe czasy była to wprost rzecz nadzwyczajna.Wieść ta wnet rozniosła się wśród Podhalan, których już wtedy było kilka tysięcy w Chicago i okolicy. A kiedy Stasek dał sobie zrobić zdjęcie w góralskim ubraniu, a fotograf takowe umieścił w oknie wystawowym, sensacji nie było końca. Każdy góral szedł do Staska, ubierał się i dawał sobie zrobić zdjęcie na pamiątkę, a również wysyłał je rodzinie. Bo górale bezgranicznie kochali swoje strony i swój strój, a zdjęcia fotograficzne, na które spoglądali z uwielbieniem, koiły ich przeogromny żal za górami. Pragnę dodać, że Stasek „Pisarzów” z Poronina żyje i obecnie mieszka pod numerem 14508 S. Western Ave Posen ILL. Ej, Stasiu, tyś iście był piersy, coś światu pokozoł góralskom sławę i hyr i piękno góralskiego ubrania!Franciszek Chowaniec Chicago, grudzień 1963 r.
-
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Okazja! Sprzedam KAMIENICĘ w centrum - Rynek, Koszyce k/Kazimierzy. 12 269 39 22. -
PRACA | dam
Bestate Nieruchomości Zakopane poszukuje pracownika administracyjnego - atrakcyjne warunki pracy. Zapraszamy do kontaktu: tel. 506 13 14 63 -
USŁUGI | budowlane
HYDRAULIK Witam... Wykonuje usługi hydrauliczne takie jak: - wymiana piecy na dofinansowanie - montaż piecy - instalacje wodno-kanalizacyjne - ogrzewanie podłogowe - wymiana starych instalacji na nowe WYSTAWIAM FAKTURY Tel. 788516032. 788516032andrzejwalkosz18@onet.pl
Tel.: 788516032
E-mail: andrzejwalkosz18@onet.pl -
USŁUGI | budowlane
Tynki maszynowe cementowo-wapienne, gipsowe. Atrakcyjna cena. 669790376
Tel.: 669790376 -
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Dam do wynajęcia MIESZKANIE. Zakopane - Skibówki. Ok. 50 m2. Tel 794773872 -
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
DZIAŁKA BUDOWLANA ul. Kasprowicza Nowy Targ, uzbrojona, 568 m2, cena 290.000 zł. 600 931 295. -
PRACA | dam
Zatrudnię GEODETĘ/ASYSTENTA GEODETY do biura w Zakopanem. Tel. 516 708 419, geotatry@gmail.com -
POŻYCZKI
POŻYCZKI POZABANKOWE DLA OSÓB FIZYCZNYCH I PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ T-- 694 567 002. -
PRACA | dam
ZATRUDNIĘ STOLARZA Z PRAKTYKĄ, praca w Zakopanem - 607 331 363. -
USŁUGI | budowlane
REMONTY, WYKOŃCZENIA, MALOWANIE, SZPACHLOWANIE, FLIZY, PANELE itp. DACHY, OBRÓBKI BLACHARSKIE. 796 544 016. -
USŁUGI | budowlane
RMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371. -
USŁUGI | budowlane
SCHODY, PARAPETY - GRANITOWE, MARMUROWE, PRACE KAMIENIARSKIE. 882080371. -
PRACA | dam
NORWEGIA - BUDOWLAŃCY. Zatrudnimy: POMOCNIKÓW oraz tynkarzy, stolarzy, malarzy, dekarzy. Języki obce NIE wymagane - w firmie pracują tylko pracownicy z Podhala. Praca całoroczna. Zjazdy do kraju (samolot) wg. własnego uznania ~ co 2-3 tyg. Zarobki od 15 do 25 Euro/godz. Zapewniamy mieszkanie. Zapraszamy! Tel. 667 602 602 -
PRACA | dam
Fundacja Szczęśliwe Jutro zatrudni na stanowisko: DYREKTOR / WYCHOWAWCA Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej we Wróblówce k/Czarnego Dunajca. Wymagania: wykształcenie wyższe: pedagogiczne, pedagogika specjalna, psychologia, praca socjalna, nauki o rodzinie, resocjalizacja, pedagogika opiekuńczo-wychowawczą, lub podyplomowe (psychologia, pedagogika, nauki o rodzinie, resocjalizacja); min.3-letni staż pracy z dziećmi lub rodziną. Wynagrodzenie: 4500zł brutto. Kontakt: biuro@szczesliwe-jutro.pl -
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Zdecydowanie DOM lub PENSJONAT W ZAKOPANEM. Może być do remontu. 666 535 535. -
PRACA | dam
Przedsiębiorstwo Budowlane Sikora zatrudni kierownika robót budowlanych, majstra budowlanego. 602629623sikorapbt@interia.pl
Tel.: 602629623
E-mail: sikorapbt@interia.pl -
PRACA | dam
Przedsiębiorstwo Budowlane Sikora zatrudni pracowników w zawodzie: malarz, murarz, cieśla, zbrojarz, pracownik budowlany. 602629623sikorapbt@interia.pl
Tel.: 602629623
E-mail: sikorapbt@interia.pl -
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098. -
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284. -
USŁUGI | inne
STUDNIE - WIERCENIE STUDNI GŁĘBINOWYCH, PROJEKTOWANIE, DOKUMENTOWANIE, POZWOLENIA WODNOPRAWNE, GEOLOGIA INŻYNIERSKA, GEOTECHNIKA, NADZORY GEOLOGICZNE, GEOLOGIA W PROCESIE INWESTYCYJNYM. 606/6057 ; 12biuro@mhgeo.plmhgeo.pl. 606605712biuro@mhgeo.plwww.mhgeo.pl
Tel.: 606605712
E-mail: biuro@mhgeo.pl
WWW: www.mhgeo.pl -
USŁUGI | budowlane
TYNKI MASZYNOWE, CEMENTOWO-WAPIENNE, GIPSOWE. Zapewniamy własny materiał. Wysoka jakość i doświadczenie. Szybkie terminy realizacji. 572 090 568. -
NIERUCHOMOŚCI | pośrednictwo
Obsługa domków i apartamentów. 788 633 633, www.zarzadzanieapartamentami.info
WWW: www.zarzadzanieapartamentami.info
- Pierwsze zimowe wejście na K2 zwróciło oczy świata na Szerpów - mały góralski naród wywodzący się z Tybetu, a żyjący głównie w Nepalu i w Indiach. Słowo "szerpa" zaczęło wręcz oznaczać tragarza wysokogórskiego, bowiem od kilkudziesięciu lat Szerpowie pracowali w tym charakterze jako wsparcie zachodnich himalaistów. Jedynym szerzej znanym Szerpą był do tej pory Tenzing Norgay, który wraz z Edmundem Hillarym dokonał pierwszego wejścia na Mount Everest w 1953 roku. Zanim ukaże się książka dokumentująca ten ostatni wielki sukces dziewięciu Szerpów i jednego Gurkhi, chcę przypomnieć dwie wydane stosunkowo niedawno książki o K2 i Szerpach.
- Mijałem zaplecze sklepu Żabka i usłyszałem o tym jak w Święta przebiega protest CHŁOPÓW PODHALA. Wpis niżej
- Życzymy Państwu Zdrowych i Wesołych Świąt, jednocześnie prosząc o wsparcie naszej kociej zbiórki.
- Serdecznie zapraszam do udziału w konferencji podsumowującej projekt realizowany przez naszą Fundację pn. „Klaster turystyczny południowej Małopolski”. Główną częścią konferencji będzie debata dotycząca współpracy administracji i przedsiębiorców na rzecz rozwoju turystyki.
- Jakkolwiek nieatrakcyjnie by to brzmiało dla potencjalnych odbiorców, w imieniu Fundacji "Zakopiańczycy. W poszukiwaniu tożsamości" oraz pozostałych organizatorów, serdecznie zapraszam na X Zakopiańskie Spotkania Antropologiczne, które w dobie zarazy odbędą się w trybie on-line, dostępne dla wszystkich chętnych na kanale Muzeum Tatrzańskiego na YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCVGRt0bfXbdfudxiV4g8XLw
- Mój ROZwój odbywa się w domowej izolatce, gdzie jest dużo ciekawych książek. Wpis niżej
- "Czarne na białym" - 4 grudnia, w piątek, o godzinie 17:00 zapraszam na rozmowę z profesorem Jackiem Leociakiem, literaturoznawcą, pracownikiem naukowym Instytutu Badań Literackich PAN oraz Centrum Badań nad Zagładą Żydów, wokół jego książki "Wieczne strapienie. O kłamstwie, historii i Kościele". Zapraszam w imieniu organizatorów: Burmistrza miasta Zakopanego, Wydawnictwa Czarne, Muzeum Tatrzańskiego i Fundacji "Zakopiańczycy. W poszukiwaniu tożsamości".
- Zrobiłem ten film dla wszystkich tych, którym przyda się trzy i pół minuty relaksu. Czasem potrzebujemy zrobić krok w tył, usiąść i pobujać w obłokach.
- "Czarne na białym" - 2 grudnia, w środę o godzinie 17:00 rozmowa z profesorem Pawłem Próchniakiem, literaturoznawcą, antropologiem literatury, krytykiem literackim, profesorem Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, wokół jego książki "Promieniowanie tła. Szkice o wierszach i czytaniu". Zapraszam w imieniu organizatorów: Burmistrza miasta Zakopanego, Wydawnictwa Czarne, Muzeum Tatrzańskiego i Fundacji "Zakopiańczycy. W poszukiwaniu tożsamości".
- "Rosfisterysofane dfa chlopy salozyly Chlopy Podhala i s blyskaficom f oku prosektuujom caly grudzien!" - Stosek. Wpis niżej
- Po bardzo długiej pandemicznej przerwie zapraszam wszystkich na ciąg dalszy spotkań autorskich "Czarne na białym". Rok rozpoczęliśmy od spotkań z profesorem Ryszardem Koziołkiem autorem książki "Wiele tytułów" oraz profesorem Jerzym Kochanowskim, który napisał "Wolne miasto Zakopane 1956-1970". Po długiej przerwie naszym gościem będzie Katarzyna Kobylarczyk, autorka książki "Strup. Hiszpania rozdrapuje rany". Po raz pierwszy mieliśmy się spotkać po koniec marca, co uniemożliwił lockdown. Drugie spotkanie zaplanowane było na 9 października, kiedy to pandemia wezbrała ponownie. Oczywiście nie ma dziś mowy o spotkaniu twarzą w twarz. Zapraszam więc na wirtualne spotkanie on-line, które na żywo transmitować będziemy w internecie. W poniedziałek 30 listopada o godzinie 17:00 na kanale Muzeum Tatrzańskiego na YouTube.
- Ostatni moment zanim ten teren otrzyma nową twarz