Spotkanie autorskie: Pilecki

Witold Pilecki (1901-1948)
To jedna z bardziej fascynujących postaci w najnowszej historii Polski.
Swoje życie poświęcił walce ze zbrodniczymi dyktaturami XX wieku -
niemieckim narodowym socjalizmem i sowieckim komunizmem. Brytyjski historyk
prof. Michael Foot zaliczył go do sześciu najodważniejszych ludzi ruchu
oporu II wojny światowej. Losy Pileckiego dobitnie świadczą o jedności
planów niemieckich i sowieckich okupantów w stosunku do elity polskiego
społeczeństwa.
Witold Pilecki - typowy przedstawiciel kresowej inteligencji polskiej
pochodzenia ziemiańskiego - urodził się 13 maja 1901 roku w ówczesnej
północnej Rosji, gdzie jego ojciec był leśnikiem. Wychowany przez matkę w
duchu żarliwego patriotyzmu, wykształcony w Wilnie, dokąd rodzina przeniosła
się w 1910 roku, czynnie działa w zakazanym przez władze zaborcze
harcerstwie a następnie jako ochotnik bierze udział w wyzwoleniu i
samoobronie Wilna na przełomie 1918 i 1919 roku. Walczy w obronie Grodna, a
później w szeregach 211 Pułku Ułanów w bitwie warszawskiej latem 1920 roku.
Dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych.
W czasie pokoju zdaje maturę, rozpoczyna studia na Wydziale Sztuk Pięknych
Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie, ale przerywa je z powodu
kłopotów materialnych. Osiada w podupadłym majątku Sukurcze w pobliżu Lidy,
modernizuje go i rozwija. Zakłada kółko rolnicze i spółdzielnię mleczarską,
udziela się w harcerstwie i ochotniczej straży pożarnej. Jako entuzjasta
przysposobienia obronnego zakłada dwa szwadrony konne przysposobienia
obronnego złożone z miejscowych ochotników. W 1931 roku żeni się z Marią
Ostrowską, nauczycielką miejscowej szkoły. W Sukurczach rodzą się ich dzieci
- Andrzej i Zofia.
We wrześniu 1939 roku Pilecki bierze udział w wojnie obronnej przeciwko
niemieckim agresorom. Po inwazji Sowietów na Polskę nie może wrócić w
okolice Lidy. Przedziera się do Warszawy i włącza się od razu w nurt walki
podziemnej. Jest jednym z organizatorów powołanej w listopadzie 1939 roku
Tajnej Armii Polskiej, która później zostanie włączona w struktury Armii
Krajowej.  Latem 1940 roku Pilecki prosi swoich  przełożonych o zgodę na
realizację misji polegającej na przedostaniu się do obozu koncentracyjnego
KL Auschwitz w celu założenia w nim organizacji konspiracyjnej. Po
otrzymaniu zgody, pod fałszywym nazwiskiem, jako Tomasz Serafiński 19
września 1940 r. daje się pojmać Niemcom w łapance, a dwa dni później jako
więzień nr 4859 trafia do Auschwitz. W obozie tworzy tajny Związek
Organizacji Wojskowej, strukturę konspiracyjną, która ma pomagać w
podtrzymywaniu morale więźniów, przekazywać informacje spoza obozu, wysyłać
raporty o tym, co dzieje się w Auschwitz, przygotować plany powstania w
obozie. Za pośrednictwem uciekinierów oraz przez zorganizowaną siatkę
pracowników pralni Pilecki przesyła meldunki do swojego dowództwa. To dzięki
niemu Zachód mógł dowiedzieć się o skali ludobójstwa dokonywanego w KL
Auschwitz.
26 kwietnia 1943 roku wraz z Edwardem Ciesielskim i Janem Redzejem Witold
Pilecki ucieka z obozu. Kilka miesięcy spędza w oddziale AK w okolicach
Nowego Wiśnicza, gdzie pisze pierwszy obszerny Raport z KL Auschwitz.
Przedostaje się do Warszawy, pracuje w Kedywie. Wiosną 1944 roku na rozkaz
gen. Fieldorfa współorganizuje mocno zakonspirowaną "NIE", strukturę, która
ma działać na wypadek spodziewanej okupacji sowieckiej. Po raz pierwszy nie
podporządkowuje się rozkazom przełożonych i walczy w Powstaniu Warszawskim -
najpierw jako zwykły strzelec w kompanii "Warszawianka", później dowodzi
jednym z oddziałów zgrupowania Chrobry II, w tzw. Reducie Witolda. Jako
jeniec trafia do obozu w Lamsdorf, skąd przeniesiono go do Murnau.
Po wyzwoleniu wstępuje do II Korpusu Polskiego we Włoszech. Na rozkaz gen.
Andersa wraca do Polski, aby zbierać informacje o żołnierzach Armii Krajowej
i II Korpusu więzionych przez NKWD i zsyłanych na Syberię oraz o sytuacji w
kraju. 8 maja 1947 r. zostaje aresztowany i po wielomiesięcznym, brutalnym
śledztwie, w sfingowanym procesie skazany na karę śmierci. Prezydent Bierut
nie skorzystał z prawa łaski. 25 maja 1948 roku wyrok w warszawskim
więzieniu przy ul. Rakowieckiej wykonał "Kat z Mokotowa" Piotr Śmietański.
Do dziś nie ma pewności, gdzie rotmistrz Pilecki został pochowany.

Bogdan Wasztyl
Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, reporter i publicysta "Dziennika
Polskiego" (1990-2006), redaktor naczelny miesięcznika "Dialog-Pheniben"
(2006-2008), dyrektor i redaktor naczelny TVP Kraków (2009-2010), niezależny
producent filmów dokumentalnych. Trzykrotny zdobywca Nagrody Stowarzyszenia
Dziennikarzy Polskich, tzw. polskiego Pulitzera, laureat Nagrody Pro Publico
Bono (Dziennikarstwo w służbie dobra wspólnego), laureat Nagrody im.
Eugeniusza Kwiatkowskiego i wielu innych nagród dziennikarskich. Współautor,
redaktor i wydawca m.in. książek "Kto ratuje jedno życie", "Chorzowianie w
KL Auschwitz", "Za wiarę", "W cieniu Auschwitz", "Świadkowie. Pierwsi w
Auschwitz". Współzałożyciel i przewodniczący Rady Programowej Stowarzyszenia
Auschwitz Memento. Jako producent, scenarzysta bądź reżyser uczestniczył w
produkcji takich filmów, jak "Siostrzyczka", "Listonosz", "Pamięć. Tajemnice
lasów Piaśnicy", "Duma i zdrada", "Życie jest śpiywkom", "Ucieczka z
Auschwitz", "Niezłomni. Pod drutami Auschwitz" emitowanych na antenach TVP,
Planete+, Canal+, TV Republika. Współscenarzysta i producent filmu
"PILECKI". Pomysłodawca i koordynator akcji społecznych na rzecz
ustanowienia 14 czerwca Narodowym Dniem Pamięci o polskich ofiarach
niemieckich, nazistowskich obozów koncentracyjnych (wyróżnionej Nagrodą Pro
Publico Bono 2006) oraz Projekt: Pilecki (uznanej za Wydarzenie Historyczne
Roku 2014).

Mirosław Krzyszkowski
Redaktor i edytor, autor książek dla dorosłych (ostatnio wydana pod
pseudonimem powieść Polowanie na Franciszka) i dzieci (zbiory opowiadań o
tematyce religijnej). Twórca i współtwórca filmów dokumentalnych. Jego
produkcje są emitowane na antenach TVP oraz telewizji komercyjnych.
Wyprodukował i zrealizował takie dokumenty, jak"Moja ikona (o tajnikach
warsztatu i ludzkich fascynacjach związanych z tworzeniem ikon), Być
(optymistyczny dokument o wolontariuszach hospicjum), Święta z sąsiedztwa.
Joanna Beretta Molla (fabularyzowany dokument realizowany częściowo w
plenerach włoskich o współczesnej świętej coraz bardziej popularnej również
w Polsce), Rzucić wszystko i odpłynąć (film o spełnianiu marzeń i rodzinnym
żeglowaniu po Balearach). Realizował także dla Wydawnictwa Znak
fabularyzowany dokument Cichociemni. Wywalcz wolność lub zgiń. Wraz ze
Stowarzyszeniem Auschwitz Memento współtworzył m.in. takie historyczne
dokumenty, jak Siostrzyczka (o przyjaźni małej żydowskiej dziewczynki i
młodej Polki, która przetrwała aż do śmierci); Pamięć. Tajemnice lasów
Piaśnicy (o nieznanym niemieckim ludobójstwie w okolicach Wejherowa); Duma i
zdrada (o zestawieniu dwóch postaw na Podhalu w czasie II wojny światowej:
kolaboracji i walki); Ucieczka z Piekła. Śladami Witolda Pileckiego (o
niezwykłej wyprawie szlakiem ucieczki Witolda Pileckiego z Auschwitz
rockowego zespołu FORTECA); Niezłomni. Pod drutami Auschwitz (o nieznanych
szerzej epizodach działań partyzantki AK i zwykłych mieszkańców Oświęcimia w
akcjach pomocy więźniom i ratowania uciekinierów z Auschwitz). Obecnie w
ramach "Projektu: Pilecki" jest reżyserem i współscenarzystą filmu Pilecki.
To pełnometrażowy, fabularyzowany dokument, który wchodzi do szerokiej
dystrybucji kinowej.